ҚР «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңында «зейнетақы жинақтарының ең төменгі жеткіліктілік шегі – Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Әдістемеге сәйкес айқындалған, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыстағы ең төменгі зейнетақы мөлшерінен кем емес, ай сайынғы зейнетақыны қамтамасыз ету үшін қажетті міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының ең төменгі мөлшері» деп белгіленген.

ТЖШ айқындау әдістемесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылдың 2 қазанындағы № 1042 қаулысымен (2021 жылдың 6 қаңтарындағы өзгерістері және толықтыруларымен) бекітілген. Бұл әдістеме ашық нормативтік құқықтық акт болып табылады және ғаламторда, соның ішінде БЖЗҚ сайтында еркін қолжетімді. Әдістемеде ТЖШ есептеу алгоритмі егжей-тегжейлі сипатталған.

Ең алдымен, ТЖШ есептеу кезінде Қазақстан Республикасының «Республикалық бюджет туралы» Заңына сәйкес, жыл сайын индекстелетін ЕТЖ, ЕТЗ, ең төменгі мемлекеттік базалық төлем сияқты әлеуметтік көрсеткіштер қолданылады. Сондықтан да, жыл сайын аталған көрсеткіштердің өсуіне байланысты ТЖШ мөлшері де өзгеретіп отырады.

2021 жылдың 2 желтоқсанында Қазақстан Республикасының «2022-2024 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Заңына қол қойылды, онда 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап бірқатар әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерді ұлғайту көзделген. Ең төменгі жалақы ағымдағы 42,5 мың теңгеден 60 мың теңгеге дейін өсті. Сондай-ақ, әдістемені есептеу кезінде пайдаланылатын ең төменгі зейнетақы, ең төменгі базалық зейнетақы және басқа да әлеуметтік көрсткіштер мөлшері ұлғайтылды.

Осы Әдістемеге сәйкес, әрбір жас ерекшелігі үшін ТЖШ салымшы зейнетақы жасына жеткенде  ең төменгі базалық зейнетақыны (2021 жылы 18 523 теңге, 2022 жылы 19 450 теңге) алып тастағандағы  БЖЗҚ-дан ай сайынғы ең төменгі зейнетақы төлемі (2021 жылы 43 272 теңге, 2022 жылы 46 302 теңге) мен ең төменгі жалақы (2021 жылы 42 500 теңге, 2022 жылы 60 000 теңге) арасындағы ең жоғарғы мәнді құрайтындай етіп, есептеп шығарылады.  

2022 жылы ай сайынғы ең төменгі жалақы мөлшері ең төменгі зейнетақы мөлшерінен жоғары. Осыған сәйкес, есептеу кезінде ЕТЖ көрсеткіші пайдаланылды: 60 000 (АТЖ) – 19 450 (ЕТБЗ) = 40 550 теңге. Яғни, 2022 жылы БЖЗҚ-дан ай сайынғы ең төменгі төлем осындай болуы тиіс. Оны 2021 жылғы көрсеткішпен салыстырайық, ол 24 748 теңгені құрайды (43 272 – 18 524 = 24 748 теңге (ЕТЗ пайдаланамыз, себебі, ол 2021 жылы ЕТЖ және ең төменгі базалық зейнетақы көрсеткішінен жоғары болған). Көріп отырғанымыздай, ең төменгі төлем мөлшері шамамен 64% - ға көбейеді. Шамамен осы санға (64,0%) зейнет жасына жетіп қалған және зейнет жасындағы (58-62 жас) адамдар үшін жеткіліктілік шегі көтеріледі. Салымшының жасы неғұрлым жас болса, шекті өзгерту пайызы соғұрлым жоғары болады, өйткені, зейнетақы төлемдерін алу мерзімі неғұрлым ұзақ болса, болашақ төлемдер индекстеледі, тиісінше шекті өзгерту неғұрлым жоғары пайызды есептеу формуласына сәйкес жүргізіледі (40 жастағы салымшылар үшін 69,3%-ға дейін, одан әрі 20 жастағы салымшылар үшін барынша 83,6%-ға дейін).

Естеріңізге сала кетейік, Президент Қ.Тоқаевтың тапсырмасы бойынша ҚР Үкіметіне өз жинақтарын пайдалануға үлгермеген азаматтарды қолдау мақсатында зейнетақы жинақтарының төменгі жеткіліктілігінің жаңа шегін енгізу мерзімі 2022 жылдың 1 сәуіріне дейін кейінге қалдырылды.